Postojeći mehanizmi učešća mladih na lokalnom nivou ne koriste se u dovoljnoj mjeri, zbog čega je Omladinska radna grupa (ORG) Juventasa osmislila nove mehanizme participacije koji su zanimljiviji, praktičniji i bliži mladima, navode članovi i članice ove grupe.
Omladinska radna grupa formirana je kroz projekat „Gradovi po mjeri mladih II“ koji sprovodi nevladina organizacija Juventas i čine je srednjoškolci i srednjoškolke iz više crnogorskih gradova.
„Naša grupa je oformljena sa ciljem da promoviše učešće mladih u procesu donošenja odluka na lokalnom nivou i da doprinese poboljšanju komunikacije između crnogorskih lokalnih samouprava i mladih.“, navode iz ORG.
Oni kažu da su tokom proteklog perioda imali priliku da analiziraju postojeće mehanizme učešća i nauče više o javnim raspravama, peticijama i građanskim inicijativama.
„Svjesni smo da većina mladih skoro nikada nije čula za ove mehanizme, ali i da se opštine uglavnom ne trude da svoje mlade stanovnike i stanovnice upoznaju sa ovim mehanizmima i da podstaknu mlade da ih u većoj mjeri koriste“, ističu iz ORG.
Kako kažu, zbog toga su radili na osmišljavanju novih načina koji bi mogli doprinijeti boljoj komunikaciji i saradnji između opština i mladih, što je rezultiralo osmišljavanjem 12 mehanizama koji, kako tvrde, ako se primjenjuju redovno i odgovorno, mogu pomoći da „zajedno kreiramo gradove po mjeri mladih“.
Jedan od tih mehanizama je i Lokalni omladinski parlament, koji bi se sastajao minimum dva puta godišnje i okupljao predstavnike/ce osnovnih i srednjih škola, fakulteta i mlade iz ruralnih sredina grada. Mladi bi tokom zasijedanja imali priliku da postavljaju pitanja i diskutuju sa predstavnicima lokalnih vlasti.
Omladinska radna grupa predložila je i osnivanje Omladinskog savjeta kao savjetodavnog tijela koje funkcioniše u okviru Opštine, a čini ga 10 do 15 mladih.
„Omladinski savjet je prostor za predstavnike/ce mladih da kroz diskusiju i aktivno učešće doprinesu unapređenju položaja i zaštiti interesa mladih“, piše u obrazloženju novih mehanizama učešća.
Iz ORG smatraju da je važan mehanizam učešća mladih i osnivanje omladinskog lista/portala na lokalnom nivou ili omladinske redakcije u okviru lokalnog medija. Takođe, predlažu da predsjednik/ica Opštine minimum dva puta godišnje učestvuje u medijskom programu koji se bavi pitanjima mladih na lokalnom radiju ili televiziji, odnosno putem društvenih mreža. Sam program bi organizovali mladi, a postojala bi i mogućnost postavljanja pitanja publike.
„Povodom Svjetskog dana mladih 12. avgusta, lokalna samouprava dužna je da organizuje Nedjelju mladih, tokom koje će organizovati niz aktivnosti u cilju ostvarivanja bolje komunikacije sa mladima, te povećanja participacije mladih.“, navodi se u obrazloženju još jednog mehanizma učešća.
ORG smatra da bi trebalo da opštine imaju obavezu da dva puta godišnje posjećuju osnovne i srednje škole i organizuju sastanke sa učenicima/cama, a u cilju uspostavljanja bolje komunikacije i ispitivanja stavova i potreba učenika i učenica.
„Čak i kada dolazi do susreta mladih i predstavnika/ica lokalne samouprave to je obično na način što mladi odlaze u prostorije Opštine. Međutim, kako bi lokalna vlast pokazala spremnost za saradnju, preporučujemo proaktivan pristup i odlazak u škole na sastanke sa srednjoškolcima/kama. U takvom scenariju, mladi su na „domaćem terenu“ i biće mnogo slobodniji da razgovaraju.“ navodi se u brošuri sa novim mehanizmima.
Osim ovoga, novi mehanizmi učešća predviđaju i programe stažiranja u lokalnim samoupravama (Radna nedjelja u lokalnoj samoupravi i Program jednomjesečnog stažiranja), koji bi ojačali kapacitete mladih, ali i doprinijeli ostvarenju bolje komunikacije između mladih i lokalne samouprave, te bolje razumijevanje potreba ove populacije.
ORG predlaže i dodjeljivanje mini grantova za realizaciju ideja mladih u oblastima koje su definisane akcionim planom za mlade.
„Na ovaj način mogu se podržati mladi kao predvodnici akcija u lokalnim zajednicama. Njihovi projekti mogu se ticati uređenja igrališta u naselju, postavljanja klupa u parkovima, organizaciju mini festivala, organizovanje akcije čišćenja i reciklaže, oslikavanje nekog javnog prostora, itd.“, smatraju članovi i članice ORG.
Takođe, oni predlažu da lokalne samouprave i mladi minimum jednom godišnje organizuju ekološke akcije, na način što mladi određuju lokacije i aktivnosti, a lokalna samouprava pruža logističku podršku.
ORG smatra da je mlade važno uključiti u procese planiranja, pa predlaže obavezu lokalne samouprave da održi konsultativni sastanak sa studentima/kinjama ekonomije u toku perioda predviđenog za javnu raspravu o budžetu.
„Ovo bi doprinijelo većoj transparentnosti rada Opštine, ali i na neki način unaprijedilo praktični dio nastave. Mladi će imati priliku da analiziraju budžet, te da rezultate analize i svoje sugestije upute predlagaču budžeta.“, smatraju iz ORG.
Oni takođe navode da bi trebalo da opštine organizuju niz sastanaka sa mladima u periodu izrade plana rada za narednu godinu, kako bi na taj način mladi bili direktno uključeni u proces određivanja prioriteta za sljedeću godinu.
Upravo taj mehanizam su članovi i članice ORG pilotirali u saradnji sa lokalnim samoupravama. Organizovali su fokus grupu za izradu Lokalnog akcionog plana za mlade u saradnji sa Opštinom Pljevlja, te onlajn konsultativni sastanak sa Opštinom Kolašin i oflajn sastanak sa Opštinom Berane.
Brošuru „Kako unaprijediti participaciju mladih: Prijedlog 12 mehanizama učešća mladih“ možete preuzeti na sljedećem LINKU.
Tekst je kreiran u okviru projekta „Gradovi po mjeri mladih II“, koji NVO Juventas realizuje uz podršku Ministarstva (Uprave) sporta i mladih Crne Gore. Nalazi i mišljenja navedeni u ovom tekstu ne predstavljaju stavove Ministarstva (Uprave) sporta i mladih.
