Zahvaljujući prilogu emitovanom na Dnevniku RTCG koji se odnosio na rezultate Juventasovog istraživanja o medijskoj pismenosti opšte populacije, javnost je u prilici da vidi školski primjer spinovanja. Tako je umjesto rezultata istraživanja, fokus priloga bio na metodologiji i načinu sprovođenja. Naravno, poželjno je da se svi mediji bave validnošću svih istraživanja koja se plasiraju javnosti, ali to ne znači da rezultate možemo staviti u drugi plan.
Podsjećamo, rezultati Juventasovog istraživanja pokazali su da je za 76,5 odsto građana važno da Javni servis bude nezavisan od bilo kakvih političkih uticaja, ali da svega 25,1 odsto ispitanika smatra da je RTCG zaista nezavisan. S druge strane, čak 36,8 odsto smatra da nije, a 25,1 odsto da je djelimično nezavisan.
Iako su dobijeni podaci važni i istovremeno zabrinjavajući, od menadžmenta, urednika ili članova Savjeta RTCG nismo dobili reakciju, već je u emitovanom prilogu izvršni direktor Ipsos stratedžik marketinga Vladimir Raičević komentarisao validnost istraživanja.
Prema njihovom mišljenju, jedan od upitnih aspekata istraživanja je činjenica da je sprovedeno telefonskom metodom, pri čemu Raičević ocjenjuje da je u pitanju zastarela praksa, koja je bila aktuelna 90-ih godina. Ipak, Ipsosovo istraživanje o položaju mladih u Crnoj Gori iz oktobra 2016. godine realizovano je putem telefonske ankete. Isti metod Ipsos je koristio i u istraživanju stavova javnog mnjenja o LGBT osobama, koje je sproveo u februaru 2019. godine. Vjerujemo da su u Ipsosu telefonsku anketu koristili mnogo puta, te nam nije jasno zašto sada ocjenjuju da je u pitanju zastarela metoda.
Sljedeći aspekt koji RTCG i Raičević dovode u pitanje je dužina trajanja istraživanja. Tako direktor Ipsosa zaključuje da je loše što je Juventasovo istraživanje trajalo mjesec dana, jer se na taj način „hvataju različiti uticaji i efekti koji se dešavaju na javno mnjenje“. Međutim, poznato je da se stavovi i potrebe ispitanika ne formiraju u trenutku anketiranja, trajalo ono dva ili 30 dana, već građani razvijaju mišljenje duže vrijeme, u slučaju odnosa prema medijima, kroz dugoročnije i kontinuirano izlaganje medijskom sadržaju.
Neumjesno je dovoditi u pitanje validnost Juventasovog istraživanja, s obzirom da naša organizacija ima decenijsko iskustvo u pripremi istraživanja stavova javnog mnjenja. Osim toga, kao što je rečeno u intervjuu, istraživanje je za potrebe Juventasa realizovao Centar za monitoring i istraživanje. U pitanju je jedna od najkredibilnijih organizacija koje se bave ispitivanjem stavova javnosti, a samu anketu su kreirali, sproveli i nadgledali eksperti i metodolozi sa dugogodišnjim iskustvom.
U prilogu je naglašeno da je ovo prvo istraživanje Juventasa o medijskoj pismenosti i da se ne bavi detaljno RTCG-om. Želimo da napomenemo da je ovo jedno od prvih istraživanja o medijskoj pismenosti u Crnoj Gori. Istraživanje tretira navike crnogorskih građana o medijima, koje medije prate, kako ocjenjuju rad naših medija, da li prepoznaju prikriveno oglašavanje, govor mržnje, koliko su medijski pismeni itd. Svi rezultati biće prezentovani javnosti prema tematskim cjelinama i shodno zaključcima. Kada je u pitanju RTCG, istraživanjem smo ispitivali stav građana samo u odnosu na nezavisnost Javnog servisa. S obzirom da taj medij finansiraju građani, te da je njima odgovoran, a imajući u vidu da je nezavisnost propisana Zakonom o nacionalnom javnom emiteru i predstavlja preduslov za ostvarenje svih drugih standarda profesionalnosti, smatramo da je značajno što je upravo nezavisnost bila jedan od predmeta našeg istraživanja.
Nažalost, nismo dobili adekvatnu reakciju druge strane, kao ni naznaku na koji način će se odnijeti prema činjenici da tek svaki četvrti ispitanik smatra da je RTCG nezavisan. Umjesto da se ozbiljno analiziraju dobijeni podaci i shodno tome krerira odgovarajuća reakcija koja bi unaprijedila postojeće stanje, iz Javnog servisa smo dobili blijedi pokušaj manipulacije i očigledan primjer spinovanja. Skretanjem pažnje sa onoga što je suštinski bitno, te skraćivanjem i smještanjem izjava u specifičan kontekst, iz RTCG su pokušali ublažiti značaj i alarmantnost dobijenih podataka.
Ako im nije relevatno naše istraživanje, upravo Ipsosovo istraživanje iz decembra prošle godine pokazalo je da svega 22,5 odsto građana najviše povjerenja ima u Javni servis. Po pisanju medija, istraživanje je rađeno za potrebe RTCG, a Vijesti su objavile da je isto plaćeno oko 10 hiljada eura, te da nisu objavljeni svi uporedni podaci- o povjerenju i gledanosti crnogorskih televizija.
Svakako, ovim saopštenjem želimo da stavimo tačku na navedednu temu, uz nadu se da će Javni servis biti nezavisan i zadovoljiti potrebe i zahtjeve građana.
Šta je spinovanje?
Jedan od termina koji se prethodnih godina odomaćio u našem jeziku usled povećanja dijaloga o lažnim vijestima je spinovanje. Potiče od riječi spin, što znači okrenuti ili zavrtjeti, a označava skretanje pažnje javnosti na onu stranu koja odgovara pošiljaocu poruke. Moguće je spinovati tako što će pažnja s važnih događaja biti usmjerena na manje važne ili sa važnih aspekata jedne teme na manje važne aspekte iste teme.
